Rada Europy, która ma swoją siedzibę w Strasburgu, zajmuje się bardzoszerokim spektrum spraw politycznych, gospodarczych i społecznych dotyczących Europy. Zgodnie z art. 1 St. RE, celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jednomyślności między jej członkami dla ochrony i realizacji ideałów i zasad będących ich wspólnym dziedzictwem i ułatwiających ich postęp społeczny i gospodarczy.

Głównymi organami Rady Europy są: Zgromadzenie Parlamentarne władające się z parlamentarzystów wyznaczanych przez parlamenty państw członkowskich i Komitet Ministrów składający się z ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich lub ich zastępców (którą to funkcję pełnią w praktyce stali przedstawiciele państw członkowskich przy Radzie). Duża cześć działalności Rady wynika właśnie ze współdziałania tych dwóch organów, wspieranych przez Sekretariat, na czele którego stoi Sekretarz Generalny. Od 1994 r. w strukturze Rady Europy działa również Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy. W ramach Rady Europy funkcjonuje także wiele organów pomocniczych.

Chociaż od 1951 r. ZgromadzenieParlamentarne składa się z posłów parlamentów narodowych, Rada Europy uważana jest za organizację międzyrządową. Rada nie posiada kompetencji do stanowienia prawa, ale dysponuje dwoma rodzajami instrumentów prawnych, tj. niewiążącymi rezolucjami i możliwością przygotowywania projektów umów międzynarodowych, które mają moc wiążącą tylko w stosunkudo państw-stron.

Praktyka działalności Rady Europy wskazuje na trzy główne idee przyświecające jej pracom:
• zasada demokracji pluralistycznej
• poszanowanie prawa
• system ochrony praw człowieka

Tedwie ostatnie pozostają priorytetową dziedziną działania Rady, a najważniejszymi aktami prawa w tej materii są: Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950r.wraz z 14 protokołami; Europejska Karta Społeczna z 18.11.1961 r.wraz z modyfikującymi protokołami; Europejska Konwencja o zapobieganiu torturomoraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniui karaniu z 26.11.1987 r.oraz Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci z 25.1.1996 r.

Napodstawie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności utworzono skuteczny mechanizm kontroli przestrzegania praw człowieka, zmodyfikowany Protokołem Nr 11, na mocy którego zastąpiono Europejską Komisję Praw Człowieka i Europejski Trybunał Praw Człowieka nowym stałym organem sądowym - Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Powszechnie podzielany jest pogląd, żeRada Europy jest klasyczną organizacją międzyrządową o kompetencjach koordynacyjnych. Ale można spotkać się też ze stanowiskiem, iż strukturai mechanizm Rady Europy jest kompromisem między stanowiskami wspierającymi ideę integracji europejskiej o charakterze ponadnarodowym (niektóre elementy systemu ochrony praw człowieka przewidzianego przez akty Rady Europy oraz istnienie organu o takim charakterze jak Zgromadzenie Parlamentarne) a zwolennikami międzyrządowego nurtu integracyjnego (generalnie mechanizm działania Rady Europy).

Istotnąrolę w ewolucji trzech Wspólnot Europejskich spełnił podpisany w 1986 r. Jednolity Akt Europejski, który wszedł w życie 1 lipca 1987 r. W wyniku jego postanowień Wspólnoty otrzymały nowe kompetencje w dziedzinie gospodarczej. Przewidywał on realizację do końca 1992 r. Jednolitego Rynku Wewnętrznego (“Europa 1992”). Zmodyfikował proces podejmowania decyzji we Wspólnotach; dokonał regulacji prawnej współpracy politycznej państw członkowskich.

Kolejnym i, jak dotychczas, najbardziej dalekosiężnym przedsięwzięciem, wyznaczającym nowy etap w historii Wspólnot Europejskich jest traktat o Unii Europejskiej z Maastricht. Po wieloletnich pracach tekst traktatu zostałpodpisany przez 12 państw członkowskich 7 lutego 1992 r. Jednak ze względu na przedłużającą się procedurę ratyfikacyjną zyskał on moc wiążącą 1 listopada 1993 r. Został zawarty na czas nieokreślony.

Traktato Unii Europejskiej, znany także jako Traktat z Maastricht, zawierał dwie główne grupy postanowień: pierwsza – dotyczyła ustanowienia unii gospodarczo-walutowej najpóźniej do 1 stycznia 1999 r. Określono działania w kierunku osiągnięcia unii politycznej, obejmującej wspólną politykę zagraniczną i obronną. Druga grupa postanowień – rozszerzała lub dokładniej określała kompetencje Wspólnoty w innych dziedzinach polityki oraz zmieniała uprawnienia różnych instytucji Wspólnoty Europejskiej. Traktat ustanowił trzy filary Unii Europejskiej.

Pierwszyfilar obejmuje trzy istniejące traktaty Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Wspólnoty Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej).

Drugi filar zawiera nowe postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i obronnej, atrzeci filar przewiduje kooperację pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.